Antiepileptici

Antiepileptici su lekovi koji se koriste za lečenje (kontrolu) epilepsije.

Epilepsija je poremećaj od kog pati skoro 1% populacije, a odlikuju je epileptički napadi. Jačina i karakteristike epi napada zavise od dela mozga koji je pogođen. Epileptički napadi mogu da traju od nekoliko sekundi do čak nekoliko minuta, a mogu biti blaži ili snažni. Blaži napadi su obično kratkotrajni prekidi pažnje i svesti, dok su snažni napadi oni koje karakteristišu jaka ili ekstremna grčenja.

Kako bi se učestalost napada smanjila, kao i njihova jačina koristi se lekovi koji spadaju u grupu antiepileptika (antiepileptici). Ovi lekovi nisu uspešni samo kod oko 30% pacijenata, dok kod ostalih sasvim uspešno pomažu u kontrolisanju ovog poremećaja i time pacijentima poboljšavaju kvalitet svakodnevnog života.

Primećeno je, međutim, da su pojedini lekovi iz ove grupe efikasni i u lečenju hroničnih, neuropatskih bolova (bolova koji su posledica direktnog oštećenja nervnog sistema). Najbolji efekat u lečenju bolova imaju karbamazepin i gabapentin.

Lekovi se uzimaju redovno, u dužem vremenskom periodu, i deluju preventivno, odnosno onemogućavaju pojavu ili značajano umanjuju učestalost i jačinu bolova. Ovo je lečenje na duže staze. Lek se uvodi postepeno, odnosno kreće se sa malom dozom, koja se u odgovarajućim vremenskim intervalima uvećava do terapijske. Na ovaj način se pacijenti polako privikavaju na lek, a u cilju smanjivanja eventualnih neželjenih dejstava.

Terapijski efekat se ne može očekivati odmah. Obično se prvi jasni efekti poboljšanja javljaju posle mesec dana od početka lečenja, a puni efekat se ispoljava otprilike nakon tri meseca. Ovo ja važno znati, jer je u praksi česta pojava da pacijent pre vremena prekidaju lečenje („Uzimam ga 15 dana i ne pomaže mi“).

Antiepileptici, posebno kod starijih osoba, mogu izazvati malaksalost i ošamućenost. Pacijenti kažu: „Oborilo me“. Kod dugotrajnije upotrebe u većim dozama, može doći do anemije.

Pojedini antiepileptici se koriste i prilikom lečenja određenih drugih poremećaja, kada nije moguće koristiti standardnu terapiju.

Najčešće korišćeni antiepileptici u lečenju su: fenitioin, karbamazepin, fenobarbiton, klonazepam, lamotrigin i valproat.

Feniotin pored toga što je antiepileptik, može da se koristi i kao antiaritmik, a u pojedinim slučajevima se koristi kod trigeminalne neuralgije, kao dopuna za lečenje. Ovaj lek smanjuje neuravnoteženu moždanu aktivnost i stabilizuje stanje pacijenta koji ga koristi.

Karbamazepin se koristi za lečenje skoro svih oblika epilepsije osim za lečenje miokloničkih konvulzija (grčenja) i apsansa. Jedan od neželjenih dejstava je preterana pospanost i vrtoglavica, pa se pacijentima ne preporučuje upravljanje motornim vozilima dok su na terapiji karbamazepinom.

Fenobarbiton se koristi za lečenje svih oblika epilepsije, osim za lečenje absansa. Osobe koje imaju intoleranciju na laktozu ne bi smele da koriste ovaj lek, kao i osobe koje imaju poteškoće sa disanjem, teška oboljenja jetre i bubrega ili porfiriju, odnosno poremećaj u metabolizmu hemoglobina.

Klonazepam uspešno prevenira, odnosno smanjuje pojavu epileptičnih napada, kao i jačine onih napada koji se dese. Često se koristi i u lečenje dece i odojčadi. Ovaj lek se koristi i za lečenje apsans napada. Antiepileptici iz ove porodice imaju i šire dejstvo i koriste se kod određenih anksioznih stanja.

Lamotrigin se koristi u lečenju epilepsije, ali i bipolarnog poremećaja. Ovaj lek blokira one moždane signale koji uzrokuju nastanak epi napada, a može se koristiti i za lečenje apsansa.

Kod bipolarnog poremećaja ovaj lek se koristi sam ili u kombinaciji sa drugim lekovima, radi prevencije depresivnog perioda koji se javljaju kod osoba koje boluju od ovog poremećaja.

Valproat se koristi u lečenju epilepsije, ali i za lečenje bipolarnog poremećaja.

Kod bipolarnog poremećaja ovaj lek se koristi radi prevencije maničnih perioda koji se javljaju kod osoba koje boluju od ovog poremećaja, a koristi se ukoliko nije moguće koristiti litijum.

Registrovani antiepileptici u Srbiji su

Ukoliko ste trenutno na nekoj drugoj terapiji obavezno o tome morate obavestiti svog lekara jer antiepileptici mogu smanjiti dejstvo određenih lekova.

Antiepileptici zahtevaju dodatan oprez pri uzimanju, zato je potrebna stalna saradnja sa lekarem oko doziranja i praćenja terapeutskih dejstava.