Iritabilni kolon (nervozna creva)

Iritabilni kolon poznat i kao nervozna creva ali i sindrom iritabilnog kolona (IBS) je hronično stanje koje karakteriše bol u stomaku i poremećaj ritma pražnjenja stolice. Ovaj sindrom je najčešća bolest digestivnog sistema. Međutim, važno je razlikovati dijagnozu sindroma iritabilnog creva od drugih stanja koja takođe izazivaju bol u stomaku i promene u pokretu creva.

Postoje brojne teorije o uzrocima ovog stanja, ali nijedna teorija nije u potpunosti razjašnjena. Jedna teorija sugeriše da je sindrom uzrokovan pojačanim, abnormalnim kontrakcijama debelog i tankog creva, koje izazivaju grčeve u stomaku. Zbog toga se sinonim „spastični kolon“ često koristi za ovaj sindrom. Međutim, poremećaj motiliteta creva ne objašnjava kliničku sliku kod svih pacijenata i nije jasno da li je to samo jedan od simptoma ovog sindroma ili njegov glavni uzrok.

Ljudi koji pate od sindroma iritabilnog creva (IBS-a) često pate od povećane psihičke napetosti i stresa. Poznato je da napetost i stres mogu izazvati probleme sa varenjem, ali je teško reći da su oni uzrok.

Netolerancija na određene namirnice kao okidač IBS-a

Netoleranciju na određene namirnice često prati „nervozna creva“, što može značiti da su alergije uzrok ovog sindroma. Određene namirnice, kao što su mlečni proizvodi (laktoza) i mahunarke, mogu pogoršati simptome sindroma iritabilnog creva. Najracionalniji pristup u slučaju sumnje na intoleranciju je takozvana „eliminaciona dijeta“, koja sistematski isključuje određenu grupu namirnica iz ishrane.

Mnogi istraživači veruju da se kod ljudi sa sindromom iritabilnog creva radi o povećanoj osetljivosti creva na normalnu neurološku inervaciju. Sindrom iritabilnog creva se najčešće javlja kod mlađih osoba i dvostruko češće se dijagnostikuje kod žena.

Simptomi

Simptomi sindroma iritabilnog creva uključuju bol u stomaku (najčešće grčeviti bolovi promenljivog intenziteta), naizmenične dijareje i konstipacije, česte, meke, retke, ljigave i oskudne stolice, zatvor koji traje nekoliko dana ili nedelja, osećaj nedovoljnog pražnjenja creva, nadimanje, podrigivanje, pojačan gas, rani osećaj sitosti nakon jela, gorušica i mučnina.

Kako se dijagnostikuje iritabilni kolon

Dijagnoza sindroma iritabilnog creva postavlja se na osnovu detaljne istorije bolesti, fizičkog pregleda, laboratorijskih testova i endoskopskih pregleda. Gastroenterolog je specijalista koji se bavi dijagnostikom i lečenjem ovog sindroma.

Fizički pregled obično ne otkriva nikakve nepravilnosti kod pacijenata sa sindromom iritabilnog creva. Međutim, pacijent mora da prođe laboratorijske testove, uključujući krvne testove i testove na prisustvo bakterija u stolici.

Endoskopski pregledi, poput sigmoidoskopije i kolonoskopije, mogu pomoći u isključivanju drugih bolesti creva, kao što su upalna bolest creva, rak debelog creva i divertikuloza.

Kako postupiti ukoliko sumnjate da imate iritabilni kolon (nervozna creva)

U slučaju sumnje na sindrom iritabilnog creva, pacijenti treba da se obrate svom lekaru opšte prakse ili gastroenterologu. Prva faza dijagnostičkog procesa obično obuhvata detaljno prikupljanje medicinske istorije i fizički pregled.

Lekar će zatim obično tražiti određene laboratorijske testove, uključujući krvne testove i testove na prisustvo bakterija u stolici. U nekim slučajevima, može biti potreban endoskopski pregled, poput sigmoidoskopije ili kolonoskopije.

Ako se nakon dijagnostičkih testova postavi dijagnoza sindroma iritabilnog creva, pacijent će obično biti upućen gastroenterologu radi daljeg lečenja. U većini slučajeva, lečenje uključuje promene u načinu života, ishrani i farmakološku terapiju.

U nekim slučajevima, psihoterapija se može preporučiti kao način za poboljšanje emocionalnog zdravlja pacijenta i ublažavanje simptoma. U težim slučajevima, hirurška intervencija se može smatrati poslednjim rešenjem ako druge terapije nisu uspele.

Kako se leči iritabilni kolon

Lečenje sindroma iritabilnog creva ima za cilj ublažavanje simptoma i poboljšanje kvaliteta života pacijenata. U većini slučajeva, lečenje podrazumeva promene u načinu života i ishrani, kao i farmakološku terapiju za ublažavanje simptoma.

Promene životnog stila mogu uključivati:

• Ishrana – Pacijenti koji pate od sindroma iritabilnog creva treba da se pridržavaju pravilne ishrane koja se sastoji od manjih i češćih obroka. Takođe je važno izbegavati hranu koja može pogoršati simptome.
• Fizička aktivnost – Redovna fizička aktivnost pomaže u smanjenju stresa i poboljšanju zdravlja probave.
• Tehnike opuštanja – Tehnike kao što su meditacija i duboko disanje mogu pomoći u smanjenju stresa i ublažavanju simptoma sindroma iritabilnog creva.

Farmakološka terapija podrazumeva upotrebu različitih vrsta lekova za ublažavanje simptoma. Ovo može uključivati antispazmodike za ublažavanje crevnih grčeva, antidepresive za regulisanje raspoloženja i smanjenje napetosti i laksative za regulisanje stolice.

U nekim slučajevima, psihoterapija se može preporučiti kao način za poboljšanje emocionalnog zdravlja pacijenta i ublažavanje simptoma. Konačno, u težim slučajevima sindroma iritabilnog creva, može se preporučiti hirurška intervencija. Međutim, ovo je retko potrebno i obično se koristi samo kada druge terapije nisu uspele.

Prevencija da se bolest ne bi pojavila

Iako uzroci sindroma iritabilnog creva nisu u potpunosti shvaćeni, postoji nekoliko načina da se smanji rizik od razvoja ovog sindroma. Evo nekoliko preventivnih mera:

• Izbegavanje hrane koja pogoršava simptome – Osobe koje pate od sindroma iritabilnog creva treba da izbegavaju hranu koja pogoršava simptome. To mogu biti mlečni proizvodi, mahunarke, voće koje sadrži sorbitol i fruktozu, kao i namirnice koje sadrže gluten.
• Pravilna ishrana – Pravilna ishrana je ključna za održavanje zdravog sistema za varenje. Preporučuje se konzumiranje više vlakana iz namirnica kao što su voće, povrće i integralne žitarice. Takođe je važno paziti na unos vode i izbegavati zasićene masti.
• Smanjenje stresa – Ljudi koji su pod stresom i psihološkim pritiskom češće pate od sindroma iritabilnog creva. Zbog toga se preporučuje smanjenje stresa i uvođenje tehnika opuštanja kao što su meditacija, joga ili duboko disanje.
• Redovna fizička aktivnost – Fizička aktivnost poboljšava varenje, pomaže u održavanju zdrave telesne mase i smanjuje rizik od razvoja ovog sindroma.
• Pravilna higijena – Održavanje pravilne higijene ruku i hrane može pomoći u sprečavanju infekcija i drugih problema sa varenjem koji mogu biti povezani sa razvojem sindroma iritabilnog creva.

Zaključak

Sindrom iritabilnog creva (nervozna creva) je hronično stanje koje karakteriše bol u stomaku i poremećen ritam pražnjenja stolice, i predstavlja najčešće oboljenje digestivnog sistema. Iako uzroci ovog stanja nisu u potpunosti razjašnjeni, postoje preventivne mere koje mogu smanjiti rizik od razvoja ovog sindroma, poput pravilne ishrane, redovne fizičke aktivnosti i smanjenja stresa.

U slučaju sumnje na ovaj sindrom, potrebno je posetiti gastroenterologa radi dijagnostičkih testova, koji mogu uključivati pregled, laboratorijske analize, rektosigmoidoskopiju i kolonoskopiju.

Lečenje sindroma iritabilnog creva ima za cilj ublažavanje simptoma i poboljšanje kvaliteta života pacijenata, i uključuje promene u načinu života i ishrani, farmakološku terapiju, psihoterapiju i u nekim slučajevima hiruršku intervenciju.

Važno je da ljudi sa sumnjom na ovaj sindrom potraže stručnu pomoć kako bi se dijagnostikovalo i adekvatno lečilo ovaj problem.